Chênh lệch nam nữ khi sinh lần đầu tiên giảm tại Việt Nam

Ông Nguyễn Văn Tân, Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình cho biết, mất cân bằng giới tính khi sinh tại nước ta xuất hiện chậm nhưng tăng nhanh, đến mức nghiêm trọng. Mấy năm gần đây chỉ số này liên tục tăng, nếu như năm 2009 chỉ 109-110 trẻ trai trên 100 trẻ gái thì đến năm 2013 là 113,8. Năm 2014, kết quả điều tra của Tổng cục Thống kê cho thấy con số này đã xuống còn 112,4.

"Như vậy lần đầu tiên nước ta đạt được kết quả giảm tỷ số giới tính khi sinh sau nhiều năm tăng liên tục. Nếu chỉ số này phản ánh xu thế thì là một tín hiệu đáng mừng, còn trường hợp chỉ xảy ra trong một năm thì còn phải xem xét, theo dõi tiếp. Mục tiêu trước mắt cố gắng giảm, sau đó đưa về mức bình thường tự nhiên là khoảng 105-106 trẻ trai trên 100 trẻ gái vào năm 2020", ông Tân nhấn mạnh.

Biện pháp quan trọng để duy trì mức sinh thay thế là tuyên truyền để người dân chấp nhận quy mô gia đình 2 con. Ảnh: Dương Ngọc.

Theo ông, để giảm tình trạng mất cân đối này, ngành dân số đã đề ra một loạt giải pháp. Trong đó chú trọng tuyên truyền để người dân hiểu rõ thực trạng, hậu quả của mất cân bằng giới tính với thế hệ tương lai; dần thay đổi định hướng về giá trị xã hội. Con gái cũng có thể nối dõi tông đường, con rể cũng có thể lập bàn thờ cúng tổ tiên.. Đồng thời thực hiện nghiêm việc thanh tra xử lý các cơ sở cung cấp các dịch vụ hỗ trợ lựa chọn giới tính thai nhi và trước sinh.

Tổng cục Dân số đang xây dựng đề án can thiệp giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, trong đó dự kiến đưa thêm lực lượng khác như công an tham gia trong quá trình phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm.

Bên cạnh đó, ông Tân cho rằng cần nhanh chóng xây dựng hệ thống những chính sách ưu tiên hỗ trợ trẻ em gái và những gia đình sinh con một bề là gái. Hiện chỉ một số địa phương có chính sách riêng.

Một thách thức cũng được đặt ra với ngành dân số trong thời gian tới là mức sinh đang có xu hướng nhích dần lên. Cụ thể, năm 2011 trung bình một phụ nữ sinh 1,99 con, năm 2012 tăng lên, đến năm 2013 tiếp tục tăng thành 2,13 con, vượt khỏi mức sinh thay thế 2,1 con. Con số Tổng cục Thống kê công bố mới đây đã tăng lên 2,4 con cho một phụ nữ.

"Theo Tổng cục Thống kê, con số này không đảm bảo độ chính xác vì mục tiêu và phương pháp lấy mẫu khác với cuộc điều tra dân số. Tuy nhiên đây là con số buộc ta phải cảnh giác với xu hướng mức sinh tăng lên này", ông Tân nói.

Thực tế, mức sinh ở các khu vực, địa phương khác nhau. Tây Nguyên, miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ vẫn duy trì mức sinh cao. Trong khi đó một số khu vực, tỉnh, thành có mức sinh xuống quá thấp như TP HCM, khu vực Đông Nam Bộ...

"8-9 năm liền Việt Nam duy trì được mức sinh hợp lý là điều không dễ. Kiểm soát gắt thì giảm được mức sinh và khó tăng lên. Ngược lại nếu thả lỏng quản lý, mức sinh quay trở lại cao hơn. Người dân không sinh 4-5 con như trước đây nhưng để tăng lên 2,3-2,5 con thì quy mô dân tăng lên vượt mức mong muốn", ông Tân cho biết.

Nam Phương