30% người Việt nhiễm vi khuẩn lao tiềm ẩn

Tạp chí New England Journal of Medicine mới công bố kết quả nghiên cứu hợp tác giữa Viện nghiên cứu Y khoa Woolcock (Australia) và Chương trình Chống lao Quốc gia của Việt Nam về thực trạng nhiễm khuẩn bệnh lao, chiến lược loại trừ bệnh trên toàn cầu.

Phó giáo sư, tiến sĩ Greg Fox, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết bệnh lao là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong nhiều và là bệnh truyền nhiễm giết chết người hàng đầu trên thế giới. Mỗi năm có hơn 10 triệu người mắc và 1,7 triệu ca tử vong do lao. Các nước châu Á có nhiều bệnh nhân lao nhất. Bệnh nhân ở các nước thu nhập thấp và trung bình cũng ở mức cao, khiến cho mục tiêu xóa sổ bệnh lao vào năm 2030 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trở nên xa vời.

Các nhà nghiên cứu cảnh báo Việt Nam nằm trong số những quốc gia chịu gánh nặng lớn nhất của bệnh lao. Khoảng 30% dân số nhiễm vi khuẩn lao tiềm ẩn, hơn 100.000 bệnh nhân lao được phát hiện mỗi năm. Bệnh phổi do vi khuẩn lao có thể chữa trị được bằng thuốc, song nhiều bệnh nhân không được chẩn đoán và điều trị kịp thời để trị khỏi bệnh, thậm chí còn truyền vi khuẩn sang người lành.

Các chuyên gia của Viện nghiên cứu Y khoa Woolcock (Australia) và Chương trình Chống lao Quốc gia khám cho bệnh nhân ở Việt Nam. Ảnh: T.T.

Nhóm nghiên cứu hợp tác Australia - Việt đã thử nghiệm các phương pháp mới nhằm giúp tăng khả năng chẩn đoán, điều trị và hạn chế lây lan trong cộng đồng. Theo phó giáo sư Fox, ở hầu hết quốc gia bị ảnh hưởng bởi lao, việc chẩn đoán và điều trị chỉ được thực hiện khi bệnh nhân có các triệu chứng điển hình như ho kéo dài, ho có đờm. Song trên thực tế nhiều ca bệnh không hề có triệu chứng nên không được chẩn đoán và điều trị kịp thời dẫn đến tăng khả năng lây nhiễm.

Công trình nghiên cứu "Phát hiện ca bệnh lao chủ động ở những người tiếp xúc hộ gia đình với người bệnh lao tại Việt Nam" là một thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng được xem như chiến lược mới góp phần loại trừ bệnh lao trên toàn cầu. Trong sáu năm từ 2009 đến 2015, các chuyên gia đã đánh giá hiệu quả của phương pháp sàng lọc lao trên 25.000 người sống chung nhà với hơn 10.000 bệnh nhân lao tại 70 quận huyện ở Việt Nam. Các quận huyện này được phân bổ ngẫu nhiên.

"Nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra rằng phương pháp sàng lọc hộ gia đình giúp gia tăng số người được chẩn đoán đúng và điều trị lao sớm cao gấp 2,5 lần so với phương pháp thực hành hiện nay", phó giáo sư Fox nói. Cứ sàng lọc 76 người sống cùng nhà với người bệnh lao thì phát hiện một người mắc lao.

Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy tỷ lệ tử vong ở người sống cùng nhà với bệnh nhân lao trong nhóm sàng lọc đã giảm 40% so với các nhóm đối chứng. "Phát hiện của chúng tôi có thể thay đổi cách thức chẩn đoán căn bệnh gây tử vong trên khắp thế giới này, nhờ đó mang lại lợi ích cho hàng trăm nghìn người có nguy cơ mắc bệnh lao cao, giúp loại trừ đường lây của bệnh trên toàn thế giới", phó giáo sư nói.

Kết quả nghiên cứu trên sẽ được Chương trình Lao toàn cầu của WHO công bố trong tài liệu hướng dẫn về sàng lọc các hộ gia đình có bệnh nhân lao. Việt Nam là quốc gia tiên phong triển khai phương pháp này. Các nước còn lại sẽ tiếp tục nghiên cứu để có cách thức ứng dụng phù hợp.

Nghiên cứu được tài trợ bởi Hội đồng Nghiên cứu Y khoa và Sức khỏe Quốc gia Australia. Đây là kết quả hợp tác giữa các chuyên gia của Viện Nghiên cứu Y khoa Woolcock, Đại học Sydney, Đại học New South Wales Australia và Chương trình Chống lao Quốc gia Việt Nam trong giai đoạn 2009-2015.

Woolcock là một trong những viện nghiên cứu y khoa hàng đầu trên thế giới về các bệnh hô hấp và rối loạn giấc ngủ. Có hơn 200 nghiên cứu viên y khoa làm việc mỗi ngày tại đây để tìm ra nguyên nhân gây bệnh cũng như phương pháp điều trị hiệu quả ứng dụng vào thực hành lâm sàng ở các quốc gia.

Trần Ngoan